Annesi Memnune Hanım o 4 yaşındayken öldü. Annesinin vefatı üzerine babasıyla birlikte İstanbul Fatih'e taşındı. Babası kısa zamanda Sefure hanım ile ikinci evliliğini yaptı. Ahmet Davutoğlu yeni annesini kısa zamanda benimsedi. İlkokulun ilk dört yılını İstanbul'da Hacı Süleyman Bey İlkokulu'nda okudu, ardından ilkokulu İstanbul Bahçelievler'de bitirdi. Orta öğrenimini İstanbul Erkek Lisesinde, yüksek öğrenimini ise Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi ve Siyaset Bilimi alanlarında tamamladı. 1984 yılında, üniversite eğitimini bitirmesinin ardından, gene Boğaziçi’nde Kamu Yönetimi alanında yüksek lisans, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler’de ise doktorasını tamamladı.
Doktorasını tamamladıktan sonra 1990 yılında Malezya Uluslararası İslam Üniversitesi’nde yardımcı doçent olarak çalışmaya başladı. Bu üniversiteye kazandırdığı Siyaset bölümünde, bölüm başkanı olarak göreve atandı ve de 1993 yılına kadar bu görevi sürdürdü. Ahmet Davutoğlu, Eşi Sare hanım ve iki kızı ile beraber 1990`ın ilk aylarında gittikleri Malezya’da Kuala Lumpur`da, Çin mahallesinde bir ev tutup yerleştiler. 1995 yılında Türkiye`ye döndüler.
1993 yılında doçent oldu, 1995 – 1999 yıllarını Marmara Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde akademik eleman olarak geçirdi.
1998-2002 arasında, Harp Akademisi’nde misafir öğretim üyeliği yaptı. 1999–2004 yılları arasında Profesör unvanı ile Beykent Üniversitesi’nde senato üyeliği ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanlığı görevlerinde bulundu. Aynı yıllarda Marmara Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümünde de misafir öğretim üyeliği yaptı.
1980lerde tanıştığı Abdullah Gül başbakan olmasıyla Başbakanlık Başdanışmanı oldu. Yine İstanbul Belediye başkanlığından tanıştığı Recep Tayyip Erdoğan Başbakan olduktan sonra da bu görevine devam etti. O dönemde `gölge dışişleri bakanı` gibi dış temaslarda etkili olmaya başladı. AB ile temaslar, Kıbrıs müzakereleri, Irak savaşı gibi her alanda rol aldı.
Dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve dönemin Başbakanı Abdullah Gül tarafından, 18 Ocak 2003'te Resmî Gazete'de yayımlanan kararla büyükelçi ünvanı verildi. 11 Mayıs 2009 tarihinde, meclis dışından yapılan bir atama ile T.C. Dışişleri Bakanı ünvanını kazandı.
İngilizce, Arapça ve Almanca bilen Davutoğlu, aynı zamanda pek çok akademik eseri olan bir yazardır.
Ahmet Davutoğlu, 1984 yılından beri Kadın doğum uzmanı Dr. Sare Davutoğlu ile evlidir. Sefure, Memnune (d.1986), Mehmet, Hacer Büke adlarında 4 çocuğu vardır. Kızı Sefure, Yıldız Holding'in kurucusu Sabri Ülker'in kızı Ahsen Özokur’un oğlu olan 3. torunu Ahmet Özokur ile evlidir. Ahmet Özokur ile Sefure Davutoğlu 9 Mart 2015 tarihinde boşandılar. Ortanca kızı Meymune ise İstanbul Ticaret Odası Başkan Yardımcısı Dursun Topçu'nun oğlu Talha Topçu ile evli.
12 Haziran 2011'de yapılan genel seçimler sonucunda 24. Dönem Konya AKP. Milletvekili olarak TBMM'ye girdi. Dışişleri Bakanlığı görevine devam etti.
10 Ağustos 2014 tarihinde yapılan seçimde 12. Cumhurbaşkanı seçilen Recep Tayyip Erdoğan'dan boşalan AK parti genel başkanlığına ve Başbakanlığa aday olarak 21 Ağustos 2014 tarihinde yine Recep Tayyip Erdoğan tarafından Ahmet Davutoğlu'nun aday olduğu açıklandı.
27 Ağustos 2014'te, Adalet ve Kalkınma Partisi 1. Olağanüstü Büyük Kongresinde Genel Başkan seçildi. 28 Ağustos 2014'te cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 62. Türkiye Hükûmetini kurmakla görevlendirildi. 6 Eylül 2014 Cumartesi günü Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde yapılan güven oylaması sonucunda 133 ret oyuna karşılık alınan 306 kabul oyuyla göreve başladı.
7 Haziran 2015 tarihinde yapılan genel seçimlerde Konya'dan AKP milletvekili seçildi. Seçimlerden sonra Başbakan olarak istifasını Cumhurbaşkanına sundu. Cumhurbaşkanın Hükümet kurmakla görevlendirdiği Ahmet Davutoğlu, CHP ve MHP ile koalisyon kuramaması neticesinde görevi iade etti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın geçici Hükümeti kurması için görevlendirmesi sonrasında 28 Ağustos 2015 tarihinde yeni Bakanlar Kurulu üyelerinin listesini Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a sundu ve onaylanarak 63. Türkiye Hükûmetini kurmuş oldu.
12 Eylül 2015 tarihinde yapılan Adalet ve Kalkınma Partisi 5. Olağan Kongresi'nde Parti Genel Başkanı seçildi. Kayıtlı 1445 delegeden 1360'ının oy kullandığı seçimde sandıktan 1353 geçerli, 7 geçersiz oy çıktı. Ahmet Davutoğlu geçerli oyların tamamını alarak yeniden genel başkanlığa seçildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 1 Kasım seçiminin ardından yeni hükümeti kurma görevini, seçimden birinci çıkan Ak Parti'nin Genel Başkanı ve Konya milletvekili Ahmet Davutoğlu'na 17 Kasım 2015 tarihinde verdi.
17 Kasım 2015 tarihinde aldığı görev üzerine Ahmet Davutoğlu tarafından kurulan 64. Hükümet kabinesi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 24 Kasım 2015 tarihinde onaylandı.
5 Mayıs 2016 günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile gerçekleşen toplantı sırasında alınan karar sonrası Ak Parti'yi 22 Mayıs 2016 tarihinde yeni Genel Başkan seçimi yapması için Olağanüstü Büyük Kongre'ye çağırdı. Ahmet Davutoğlu yeniden aday olmayacağını da söyledi.
Ahmet Davutoğlu 5 Mayıs 2016 günü parti genel başkanlığından ve başbakanlıktan istifa etti. 24 Haziran 2018 tarihinde yapılan genel seçimleri için milletvekili adaylığı için başvuru yapmadı.
AKP’den kesin ihraç talebiyle disipline sevk edilen Ahmet Davutoğlu, 13 Eylül 2019 tarihinde Ankara'da basın toplantısı düzenleyerek AKP’den istifa ettiğini açıkladı.
Ahmet Davutoğlu, 12 Aralık 2019 tarihinde Ankara'da kurduğu yeni partinin adını "Gelecek Partisi" olarak açıklandı.
