İstanbul Kent Konseyi'nden Havai Fişek Raporu: Vazgeçilmeli!

 
İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin 2019 yılında hayata geçirdiği İstanbul Kent Konseyi bünyesindeki Hayvan Hakları Çalışma Grubu, eğlence ve kutlama amaçlı kullanılan havai fişeklerin hayvanlar üzerindeki tehlikelerine dair bir rapor yayımladı. Havai fişeklerin saldığı kimyasalların, hem doğayı hem de insan ve hayvan sağlığını tehdit ettiğinin belirtildiği raporda, havai fişek kullanımı sonucu oluşan kazaların, tıpkı insanlarda olduğu gibi hayvanlarda da organ kayıplarına kadar giden sonuçlar doğurduğu belirtildi.
 
ALTERNATİF KUTLAMA YÖNTEMLERİ ÖNERİLDİ

İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin özel günlerde başvurduğu bu kutlama yönteminden vazgeçmesinin talep edildiği raporda, hayvanlarda korku ve stres yaratıp işitme duyularına zarar veren havai fişeklerin kullanımı yerine çoklu drone gösterileri, sky scanner ışık gösterileri gibi alternatif kutlama yolları önerildi.

HAVAİ FİŞEK KULLANIMININ YASAKLANMASINI TALEP EDEN BİR KAMPANYA BAŞLATILDI

Yayımlanan raporda İBB başkanı Ekrem İmamoğlu'na sunulmak üzere ''İstanbul'da Havai Fişek Kullanımı Yasaklansın!'' adıyla açılan change.org imza kampanyası da yer aldı.

PAÇALI, HAYVAN HAKLARI ÇALIŞMA GRUBU’NDA

İstanbul Kent Konseyi Hayvan Hakları Çalışma Grubu 16 kişiden oluşuyor. Bu 16 sivil toplum kuruluşu temsilcisi içinde Silivri merkezli faaliyetlerini yürüten, tüm ülke genelinde muhtaç hayvanların yardımına koşan, hayvan hakları alanındaki öncü kuruluşlardan Hayvanları Koruma Kurtarma ve Yaşatma Derneği’nin (HAYKURDER) Başkanı Erman Paçalı da bulunuyor.

Raporda şu tespitlere yer verildi:

Havai Fişek Gösterileri Neden Yapılmamalıdır?

İnsanlar tarafından eğlence ve kutlama amaçlı kullanılan havai fişekler, hayvanları, doğayı ve insanları son derece olumsuz etkilemektedir. Havai fişekler, evlerde yaşayan evcil hayvanlar, sokakta yaşayan kedi ve köpekler, kuşlar ve çiftlik ve hayvanat bahçesi gibi alanlarda kapalı tutulan hayvanlar için korku, stres, travma, organ kaybı ve ölüm demektir.

Havai fişeklerin saldığı kimyasal partiküller, hem doğayı hem de insan ve hayvan sağlığını tehdit etmektedir.

Havai fişek, içerdiği kimyasallar sebebiyle hayvanlara olduğu kadar astım, KOAH ve benzeri rahatsızlıkları olan insanlara da zarar vermektedir. Havai fişek kullanımı sonucu oluşan kazalar ise, tıpkı insanlarda olduğu gibi hayvanlarda da organ kayıplarına kadar giden sonuçlar doğurmaktadır.

* Havai fişekler zehirlidir ve toksik mikropartikül (taş unu- PM10)salınımına sebep olur.

* Bu salınım, mevcut bazı hastalıkları olumsuz yönde etkilediği gibi, başka hastalıklara da sebep olur.

* Toprağa ve besin kaynakları üzerine düşen havai fişek kalıntılarını yiyen insanlar da hayvanlar da risk altındadır.

* Havai fişek patlaması sırasında yakın çevrede bulunan hayvanların gözlerinde yanıklar oluşmaktadır.
Havai fişekler hayvanların işitme duyularına zarar vermektedir.

Çoğu hayvanın işitme duyusu, insandan çok daha hassas olduğundan, havai fişek gürültüsü hayvanlar için çok daha rahatsız edicidir ve duyu organlarını çok olumsuz etkilemektedir.

* Havai fişekler 190 desibele kadar ses yayarlar. (İnsanların duyu organları 75-80 desibelden yüksek seslerden zarar görebilmektedir).

* Havai fişekler; çatapat, silah atışı (140 desibel) ve bazı jetlerden (100 desibel) daha yüksek bir gürültü üretmektedir. Havai fişek gürültüsü hayvanlarda duyma kaybına ve kulak çınlamasına (tinnitus) yol açar.
 
Havai fişek gösterileri hayvanlar için korku ve stres kaynağıdır.

Ani ve beklenmedik havai fişek gürültüsü, çoğu hayvanda fobi ve travma oluşmasına sebep olur ve hayvanlar ani gürültüler sonucu panik reaksiyonları sergilerler.

Köpekler

* Kentlerde insanlarla birlikte evlerde ya da sokaklarda yaşayan birçok köpek, havai fişek patlamaları sırasında ve sonrasında olumsuz semptomlar sergilerler.

* Köpekler 60,000 hertz’e kadar olan sesleri, insanlar ise ancak 20,000 hertz’e kadar olan sesleri duyabilirler; yani köpeklerin işitme eşiği, insanların işitme eşiğinden üç kat hassastır. *Köpekler, keskin işitme duyuları sonucu havai fişek gürültüsünü bizlerden çok daha şiddetli şekilde deneyimlerler, ağır anksiyete sergilerler ve sesten kaçmak isterler.

* Köpeklerde en sık görülen olumsuz semptomlar; kontrolsüz kaçma, koşma ve saklanma, titreme, aşırı tükürük salgılama, taşikardi, yoğun ve kontrolsüz ses çıkarma, idrar ve dışkı kaçırma ve mide-bağırsak rahatsızlıklarıdır.

* Köpeklerin havai fişek patlamalarına karşı tepkileri, insanlardaki travma sonrası strese benzetilebilir. Öte yandan, köpekler yaşadıkları korkudan hızlıca sıyrılamadıkları için çok daha fazla zarar görürler; dolayısıyla da daha derin, daha yoğun bir korku ve panik deneyimi yaşadıkları söylenebilir.

Kediler

* Kediler de köpekler gibi, havai fişek gürültüsünden olumsuz etkilenir, kaçmaya ve saklanmaya çalışırlar.

 * Öte yandan, sokak kedilerinin özellikle de havai fişek kalıntıları ile kaplanmış gıda kaynakları sebebiyle zehirlenme riski çok daha yüksektir.

* Kediler de tıpkı köpekler gibi, havai fişek patlamaları sonucu kör olabilir yada ciddi şekilde yaralanabilirler.

Atlar

* Atlar, olası tehlikelere karşı sürekli tetikte olduklarından, havai fişeklerden de haddinden fazla korkarlar.

* Atlar da, köpekler ve kedilere benzer tepkiler gösterirler, stres ve korku sergilerler, koşmaya ve kaçmaya çalışırlar ve yaralanmaları kaçınılmazdır.

Kuşlar

Dicle Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Kılıç, göçmen kuşların özellikle İstanbul boğazını tercih etmesinden ötürü İstanbul civarındaki havai fişeklerin göç yollarını olumsuz etkilediğini söylemektedir.

* Havai fişek gürültüsü kuşlarda taşikardi ve korkudan ölümlere yol açmaktadır. Kuşların yaşadığı yüksek stres, patlamalar sırasında bulundukları yerleri geçici, kimi zaman da kalıcı olarak terk etmeleri ile sonuçlanmaktadır.

* Bazı türler dışındaki kuşların karanlıkta görme yetisi daha zayıf olduğu için Havai fişeklerin yarattığı oryantasyon bozukluğu ve panik sonucu binalara çarparak ölmelerine ve denize doğru kontrolsüz pike yapmasına neden olmaktadır.

* Havai fişek patlamalarından korkarak yuvalarını terk eden birçok kuş, gürültü kesildikten sonra yuvalarının yerini bulamamakta, yuvalardaki yavrular açlıktan ölmekte; yumurtalar ise ısı kaybı sebebiyle yavruya dönüşememektedir.

* Havai fişeklerden kopan parçalar yakın bölgede bulunan kuşlara isabet ederek ölüme yol açmaktadır.

* Havai fişekler, kuşların göç yolları üzerinde de olumsuz etkiye sahiptir. Doğal göç yollarının bozulması, kuş popülasyonunu olumsuz etkilemektedir.

Havai Fişek Alternatifleri

* Çoklu Drone Gösterileri (Dünya çapında çok sayıda örnekleri mevcut)

* Sky Scanner Işık Gösterileri (İBB'nin bu konuda önceki yıllarda etkinlik tecrübeleri var)

Talebimiz

İstanbul Kent Konseyi Hayvan Hakları Çalışma Grubu olarak talebimiz; havai fişeklerin insana, hayvana, doğaya ve bioçeşitliliğe dolayısı ile ekosisteme verdiği kalıcı hasarın farkına varılması ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin özel günlerde başvurduğu bu kutlama yönteminden vazgeçmesi; hatta ilçe belediyeler ile de temas kurularak alınacak prensip kararın yaygınlaştırılmasını sağlamasıdır.
 
Havai Fişeklerin Yasaklanması İçin Açılan İmza Kampanyası

https://www.change.org/p/istanbul-da-havai-fi%C5%9Fek-kullan%C4%B1m%C4%B1-yasaklans%C4%B1n-ekrem-imamoglu?recruiter=11774498&utm_source=share_petition&utm_medium=twitter&utm_campaign=psf_combo_share_initial&recruited_by_id=1fbecfa0-eb03-012f-12ca-4040b09128dc